Πρόγραμμα λειτουργικής ζωής Αγίου 12ημέρου Ενορίας Αγ. Παντελεήμονα

Οι αγρότες της Μακεδονίας πριν από 5.500 χρόνια

Δυσανεξία στη λακτόζη είχαν οι κάτοικοι οικισμού της Εποχής του Χαλκού (2500 π.Χ.-1850 π.Χ.) στη θέση Ξεροπήγαδο στην Κοιλάδα Κοζάνης και ως εκ τούτου δεν μπορούσαν να πέψουν το γάλα.

Πήλινο ειδώλιο από τη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης

Επιπλέον είχαν καστανά μάτια και σκουρόχρωμη επιδερμίδα. Τα νέα δεδομένα έφερε στο φως η ανάλυση του DNA από σκελετικά κατάλοιπα που βρέθηκαν στο νεκροταφείο της Εποχής του Χαλκού, ένα από τα ελάχιστα αυτής της περιόδους που ερευνήθηκαν συστηματικά στον χώρο της Μακεδονίας.

Το αρχαίο DNA ανοίγει ένα νέο παράθυρο στην αρχαιολογική έρευνα και η ανάλυσή του δίνει πολύτιμα στοιχεία, όπως αυτά για το νεκροταφείο στο Ξεροπήγαδο που εκτείνονταν σε 1.500 τ.μ., διατήρησε 214 τάφους και «φιλοξένησε» 22 νεκρούς. Περισσότερα θα γίνουν γνωστά στη διάρκεια ημερίδας που οργανώνεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, την ερχόμενη Πέμπτη (30/7), στο πλαίσιο της έκθεσης με τίτλο «Αρχαίο DNA. Παράθυρο στο παρελθόν και στο μέλλον», η οποία θα διαρκέσει έως τον Μάιο του 2016.

Τα δεδομένα
Διακεκριμένοι παλαιογενετιστές απ' όλο τον κόσμο θα δώσουν στοιχεία και λεπτομέρειες για τη συλλογή των δεδομένων και τις απαντήσεις που δίνει το DNA σε μια σειρά ζητήματα.

Πήλινο γυναικείο ειδώλιο από την Ποντοκώμη Κοζάνης και κάτω φιάλη από τα Παλιάμπελα Πιερίας (και τα δύο αντικείμενα χρονολογούνται στη Μέση Νεολιθική Περίοδο)

«Η ανάλυση του αρχαίου DNΑ μας δίνει τα μορφολογικά χαρακτηριστικά, τις παθολογίες, τη λειτουργία του οργανισμού και τις μετακινήσεις που πληθυσμού του αρχαίου ανθρώπου», εξηγεί στο «Εθνος», η επίκουρη καθηγήτρια Φυσικής Ανθρωπολογίας στο τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και επιστημονικά υπεύθυνη της ημερίδας, Χριστίνα Παπαγεωργοπούλου. Ενα εξίσου σημαντικό εύρημα για τον ελλαδικό χώρο αποτελεί η ανάκτηση ολόκληρων γονιδιωμάτων από τρεις προϊστορικούς αγρότες που έζησαν στη Βόρεια Ελλάδα 7.500 με 5.500 χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα. Πρόκειται για αγρότες από τους νεολιθικούς οικισμούς στα Παλιάμπελα Κολινδρού και στα Ρεβένια Κορινού στην Πιερία, καθώς και από το Κλείτος Κοζάνης, έτσι οι επιστήμονες έχουν πλέον συγκεντρωμένο όλο το DNA τους.

«Τα δεδομένα αυτά αναλύονται και σίγουρα θα ρίξουν φως στις προγονικές σχέσεις των πρώτων Ευρωπαίων και θα δώσουν πλήθος πληροφοριών που συνδέονται με λειτουργικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά», σημείωσε η κ. Παπαγεωργοπούλου. Το αρχαίο DNA είναι κάθε ποσότητα DNA που μπορεί να ανακτηθεί από νεκρούς οργανισμούς-σκελετούς, μούμιες, κατάλοιπα προϊστορικών ή εξαφανισμένων ζώων. Μέσα από περίπλοκες και χρονοβόρες εργαστηριακές αναλύσεις ανασυντίθεται η βιολογική ιστορία και εξέλιξη αρχαίων και σύγχρονων πληθυσμών, ανθρώπων και ζώων.

Με τη μελέτη του οι επιστήμονες μπορούν πλέον να κατανοήσουν τη γενετική σχέση των σύγχρονων ανθρώπων με τα εξαφανισμένα είδη του γένους Homo, όπως οι Νεάντερταλ, να αναζητήσουν απαντήσεις σε ερωτήματα όπως η εισαγωγή του νεολιθικού τρόπου παραγωγής, να μελετήσουν την εξέλιξη των μορφολογικών χαρακτηριστικών, να προσδιορίσουν τον βαθμό συγγένειας ανάμεσα σε αρχαίους σκελετούς, να πιστοποιήσουν την ύπαρξη παθολογιών και να μελετήσουν διαχρονικά την εξέλιξη ασθενειών.

«Μπορούμε να ανασυνθέσουμε μια πραγματική βιογραφία των προϊστορικών ανθρώπων», λένε οι επιστήμονες.

ΠΛΟΥΣΙΟ-ΟΠΤΙΚΟ-ΥΛΙΚΟ
Η έκθεση «Αρχαίο DNA. Παράθυρο στο παρελθόν και το μέλλον» εισάγει τον επισκέπτη με απλό και περιεκτικό τρόπο, χωρίς όμως να θυσιάζει την επιστημονική εγκυρότητα, στη μελέτη του αρχαίου DNA και τα αποτελέσματά της. Με ευσύνοπτο τρόπο παρουσιάζει όλα τα διαδοχικά στάδια της παλαιογενετικής έρευνας, δηλαδή τη συλλογή και δειγματοληψία του υλικού, τις εργαστηριακές αναλύσεις, την επεξεργασία και ερμηνεία των δεδομένων, καθώς και όλες τις κατηγορίες των αποτελεσμάτων που αυτή μπορεί να προσφέρει.

Περιλαμβάνει επίσης πλούσιο εποπτικό υλικό, προβολή ταινίας και έκθεση των αντικειμένων που χρησιμοποιούνται στο εργαστήριο στο στάδιο της ανάλυσης του αρχαίου DNA. Επίσης το υλικό πλαισιώνεται από αρχαία αντικείμενα που αποκάλυψαν οι έρευνες στις ίδιες αρχαιολογικές θέσεις του βορειοελλαδικού χώρου από τις οποίες προέρχεται και το σκελετικό υλικό στο οποίο βασίζεται η έρευνα του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης.

ΜΑΡΙΑΡΙΤΖΑΛΕΟΥ
ritzal@pegasus.gr