Η εθνική πολιτική για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων

Ομιλία της Βουλεύτριας ΣΥΡΙΖΑ Πιερίας Ε. Σκούφα στο Διεθνές Εργαστήριο στα Τίρανα, εκπροσωπώντας την Βουλή

Η Ελλάδα αποτελεί χώρα διαμετακόμισης (transit), προορισμού και σε κάποιο βαθμό προέλευσης, για θύματα εμπορίας ανθρώπων. Ως ένα από τα κύρια σημεία εισόδου για τις μικτές ροές προσφύγων και  μεταναστών προς την Ευρώπη, η Ελλάδα έχει εντείνει τις προσπάθειές της για την αντιμετώπιση προκλήσεων και ευκαιριών που σχετίζονται με τη σχέση μεταξύ εμπορίας ανθρώπων και λαθρεμπορίου μεταναστών, ανέφερε μεταξύ άλλων η βουλεύτρια ΣΥΡΙΖΑ Πιερίας και  Γραμματέας Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων Ελισσάβετ (Μπέττυ) Σκούφα, στην ομιλία της κατά την διάρκεια των εργασιών του Διεθνούς Εργαστηρίου που πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα της Αλβανίας, Τίρανα.

Η κα Σκούφα εκπροσώπησε την χώρα μας και την Ελληνική Βουλή στις εργασίες που διοργανώθηκαν από το Ίδρυμα για την καταπολέμηση της εμπορίας των ανθρώπων (Human Trafficking Foundation) με τίτλο: «Ευρωπαίοι βουλευτές και βουλεύτριες ενάντια στις σύγχρονες μορφές δουλείας»

Στο περιθώριο του Διεθνούς Εργαστηρίου, στο οποίο συμμετείχαν βουλευτές από διάφορες χώρες εντός και εκτός  της Ευρωπαϊκής Ένωσης η κα Σκούφα συναντήθηκε επίσης με την Πρέσβη  της Ελλάδας στα Τίρανα κα Ελένη  Σουρανή κι επισκέφτηκε την Αρχιεπισκοπή και το παρεκκλήσι της.

Τα στοιχεία για την Ελλάδα το 2017

Στην ομιλία της η Βουλεύτρια ΣΥΡΙΖΑ Πιερίας αναφέρθηκε στα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ.  όσον αφορά  τα θύματα που εντοπίστηκαν για  το 2017. Σύμφωνα με αυτά,  καταγράφηκαν 21 περιπτώσεις εμπορίας ανθρώπων, διώχθηκαν 27 άτομα, διασώθηκαν και βοηθήθηκαν 38 θύματα ,συμπεριλαμβανομένων 14 ανήλικων. Από τα 38 θύματα, 34 ήταν γυναίκες μεταξύ των οποίων 12 ανήλικα κορίτσια  και τέσσερις  άνδρες, από τους οποίους οι δυο ανήλικοι. Όσον αφορά την ιθαγένεια των θυμάτων, τέσσερις  ήταν Έλληνες πολίτες, έξι  Βούλγαροι και εννέα  Ρουμάνοι. Επιπλέον, 10  θύματα προέρχονταν από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης: Μολδαβία: εννέα  θύματα, Ουκρανία: δύο  θύματα και τρία  από τη Ρωσία. Τέλος, δυο  θύματα προήλθαν από την Αλβανία και τέσσερις  από το Αφγανιστάν.

Η εθνική πολιτική για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων

Ειδική αναφορά έγινε από την κα Σκούφα στο νομοθετικό πλαίσιο για την εθνική πολιτική, που καλύπτει όπως επεσήμανε τέσσερις πυλώνες   για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων (πρόληψη, προστασία, δίωξη και εταιρικές σχέσεις με την κοινωνία των πολιτών και τον ιδιωτικό τομέα). Η Ελλάδα έχει εντείνει τις προσπάθειές της εναντίον του Trafficking μέσω της εισαγωγής τεσσάρων βασικών νομικών και πολιτικών μέσων: 1) την κύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά του Διακρατικού Οργανωμένου Εγκλήματος και του συνοδευτικού Πρωτοκόλλου / του "Πρωτοκόλλου του Παλέρμο" 2) την επικύρωση της Σύμβασης για τη Δράση κατά του Trafficking του Συμβουλίου της Ευρώπης 3) τη μεταφορά της οδηγίας της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και 4) τη σύσταση του γραφείου του εθνικού εισηγητή για την εμπορία ανθρώπων στο Υπουργείο Εξωτερικών Υποθέσεων.

Η απονομή Δικαιοσύνης 

Μερικά από τα σημαντικότερα παραδοτέα σχετικά με την καταπολέμηση της εμπορίας των ανθρώπων περικλείουν μεταξύ  άλλων την  ανάπτυξη ενός αυστηρού νομικού πλαισίου σχετικά με την ποινικοποίηση της εμπορίας αυτής.

Οι δράστες τιμωρούνται με μέγιστη ποινή φυλάκισης 10 ετών και με χρηματική ποινή δέκα χιλιάδων έως πενήντα χιλιάδων ευρώ. Σε επιβαρυντικές περιστάσεις ο δράστης τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 10 ετών και πρόστιμο από πενήντα χιλιάδες έως εκατό χιλιάδες ευρώ. Εάν το αδίκημα είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο του θύματος, ο δράστης τιμωρείται με ισόβια κάθειρξη.

Η ελληνική νομοθεσία προβλέπει ποινικές και διοικητικές κυρώσεις, καθώς και δέσμευση και κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ξέπλυμα χρήματος που σχετίζεται με έσοδα από πράξεις που συνιστούν εγκληματικές δραστηριότητες, όπως η εμπορία ανθρώπων.

Ο νόμος προβλέπει επίσης την ποινικοποίηση της συνειδητής χρήσης των υπηρεσιών ενός διακινούμενου προσώπου.

Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η προστασία των θυμάτων 

Μέχρι στιγμής έχουν εισαχθεί ποικίλες νομικές διατάξεις που προωθούν ένα σύστημα αναγνώρισης που επικεντρώνεται στο θύμα. Αυτές οι διατάξεις  προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και την παροχή ολοκληρωμένης βοήθειας στα θύματα, όπως: χορήγηση άδειας διαμονής για θύματα που προσδιορίζονται επισήμως από τον Εισαγγελέα είτε όταν συνεργάζονται για τις έρευνες είτε για ανθρωπιστικούς λόγους, η μη τιμωρία των θυμάτων για τη συμμετοχή τους σε παράνομες ενέργειες, στο βαθμό που είναι υποχρεωμένα να τις πράξουν, το δικαίωμα να ζητήσουν αποζημίωση, την ελεύθερη πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας, την προστασία των μαρτύρων, την επιλογή της εκούσιας επιστροφής στις χώρες καταγωγής (το θύμα βοηθάται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επαναπατρισμού), την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων. Επιπλέον, έχει εξασφαλισθεί ένας σημαντικός αριθμός καταφυγίων ειδικά για τα θύματα βίας λόγω φύλου και για τα θύματα εμπορίας ανθρώπων, τα οποία καταφύγια διαχειρίζονται ο δημόσιος τομέας και ΜΚΟ.

Ο ρόλος της «Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης»

Όπως υπογράμμισε η κα Σκούφα, η «Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης» του Συμβουλίου της Ευρώπης, επικυρώθηκε από την Ελλάδα τον Απρίλιο του 2018. Βάσει του νόμου αυτού, ο εξαναγκασμός σε γάμο περιλαμβάνεται πλέον μεταξύ των μορφών εμπορίας ανθρώπων που αναγνωρίζονται από τον Ποινικό Κώδικα.

Όσον αφορά την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων από οποιονδήποτε κίνδυνο, συμπεριλαμβανομένης της εμπορίας ανθρώπων, ο νόμος περί Αναδοχής και Τεκνοθεσίας υιοθετήθηκε πρόσφατα, και προβλέπει, ότι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι μπορούν να επωφεληθούν από το διορισμό επαγγελματιών Κηδεμόνων και τη δυνατότητα αναδοχής.

Οι πρωτοβουλίες του Ελληνικού Κοινοβουλίου

Τον Ιούνιο του 2016, το Ελληνικό Κοινοβούλιο ίδρυσε μια υποεπιτροπή για την εμπορία ανθρώπων στο πλαίσιο της ειδικής μόνιμης επιτροπής για θέματα ισότητας, νέων και ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η Επιτροπή είναι υπεύθυνη για την παρακολούθηση των εξελίξεων, των νομοθετικών αναπροσαρμογών, καθώς και για την εφαρμογή των πολιτικών και μέτρων κατά των αθέμιτων πρακτικών. Επί του παρόντος, η Επιτροπή συζητά το νέο Εθνικό Σχέδιο κατά της εμπορίας ανθρώπων.

Επιπλέον, συστάθηκε ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων στο πλαίσιο της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων. Η επιτροπή επανεξέτασε το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο για την πορνεία.

Συνεργασία των βαλκανικών χωρών και επανένταξη των θυμάτων

Η εντατικοποίηση της συνεργασίας των βαλκανικών χωρών μεταξύ τους και αυτών με την ΕΕ καθώς και με χώρες εκτός ΕΕ, είναι ένα παραπάνω ζητούμενο, υπογράμμισε η Βουλεύτρια Πιερίας και πρότεινε στο επόμενο συνέδριο,  η θεματική να στραφεί γύρω από τα θέματα του monitoring, του ελέγχου δηλαδή της υλοποίησης θεσπισμένων μέτρων και πολιτικής στο πεδίο, καθώς και σε θέματα που αφορούν την τόσο σημαντική τόσο για τα θύματα όσο και για την κοινωνία των πολιτών, επανένταξη των θυμάτων.